به کلیه دارایی ها، اموال، حقوق و تکالیف شخص که پس از فوت به اشخاص دیگری (فرزندان و …) انتقال می یابد، ارث گفته می شود. بر اساس قانون مالیات های مستقیم (از نوع مالیات بر دارایی) اموال و دارایی های قابل انتقال به وراث که موارد آن در ماده ۱۷ ق.م.م آمده، مشمول مالیات بر ارث می گردد. به طور کلی اما مجموعه مواد قانونی مربوط به این مالیات از ماده ۱۷ تا ۴۳ قانون مالیات های مستقیم را شامل شده که در ادامه با برخی از مهم ترین نکات آن آشنا خواهیم شد.

تغییرات مهم قانون جدید مالیات بر ارث

طبق تغییرات صورت گرفته در سال ۱۳۹۴ در قانون مالیات بر ارث که ابتدای سال ۱۳۹۵ شروع اجرای آن به شمار می آید، تغییرات مهمی در خصوص این مواد قانونی صورت گرفته که عبارتند از:

1. در قانون قدیم، وراث یا وکلای آنها ابتدا به ادارات امور مالیاتی مراجعه و اظهارنامه مالیات بر ارث را ارائه می دادند و پس از آن می توانستند نسبت به دریافت گواهی حصر وراثت اقدام نمایند اما در تغییرات جدید قبل از مراجعه به ادارات مالیاتی و تسلیم اظهارنامه می توانند با مراجعه به شعب شورای حل اختلاف نسبت به دریافت گواهی حصر وراثت اقدام نمایند.
2. در قانون جدید وراث می توانند برای هر یک از ماترک متوفی به صورت جداگانه و در زمان نقل و انتقال اظهارنامه مالیاتی ارائه داده و نسبت به پرداخت مالیات بر ارث آن ماترک اقدام نمایند. این در حالی است که در قوانین قبل، اظهارنامه و پرداخت مالیات کلیه ماترک به صورت یکجا انجام می پذیرفت.
3. در قانون قبل در صورتی که وراث ظرف ۶ ماه از تاریخ فوت نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام نمی کردند مشمول پرداخت جریمه می شدند که این امر در اصلاحات جدید حذف گردیده است.
4. کاهش نرخ مالیات بر ارث نیز از دیگر تغییرات مهم این قانون به شمار می آید.

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع اظهارنامه مالیاتی

نحوه تعیین مالیات بر ارث و جدول نرخ مالیات

بر اساس مواد ۱۷ و ۱۸ قانون مالیات های مستقیم، دو عامل اصلی برای تعیین مالیات بر ارث وجود دارد که تعیین کننده میزان این مالیات است. نخست نوع اموال قابل انتقال بوده که می تواند خودرو، ملک، حساب بانکی، سهام بورس و … باشد و عامل دیگر نسبت وارثین با فرد فوت شده است که بر اساس ماده ۸۶۲ قانون مدنی به سه طبقه زیر تقسیم می گردند:

• طبقه اول: پدر، مادر، شوهر، زن، اولاد (درجه اول) – اولاد اولاد (درجه دوم)
• طبقه دوم: اجداد، خواهر و برادر(درجه اول) – اولاد آنها (درجه دوم)
• طبقه سوم: عمو، عمه، خاله، دایی (درجه اول)  – اولاد آنها (درجه دوم)

به طور کلی هر چه نسبت وراث از متوفی بیشتر باشد، ارث قابل انتقال مشمول مالیات بیشتری می گردد.

پس از ایجاد اصلاحات در قانون مالیات های مستقیم در حوزه مالیات بر ارث که اجرای آن مربوط به فوتی های سال های ۱۳۹۵ به بعد را شامل می شود و بر اساس دو عامل فوق مالیات مربوطه طبق جدول زیر تعیین می گردد.

نحوه پرداخت مالیات بر ارث

برای انتقال اموال و دارایی های متوفی به وراث یا غیر (در صورت تمایل وراث به انتقال آن) می بایست گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف توسط وراث و یا نماینده قانونی آنها اخذ گردد که در این امر مسائلی همچون وصیت نامه متوفی و یا سایر مدعیان نسبت به موضوع سهم الارث مطرح خواهد شد. پس از آن و با در دست داشتن گواهی انحصار وراثت، وراث نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی برای اموالی که قصد انتقال آن را دارند (یا کلیه اموال)، ارائه می دهند و پس از ارائه مدارک لازم به ادارات مالیاتی مربوطه، کسر هزینه های قابل قبول همچون کفن و دفن و … و در نهایت پرداخت مالیات بر ارث گواهی مفاصاحساب مالیات بر ارث را دریافت کرده و می توانند اقدامات بعدی در جهت انتقال اموال و دارایی های متوفی را انجام دهند.

مجله اینترنتی تحلیلک